Wchodzą w życie kolejne zmiany w Prawie o ruchu drogowym wynikające z bardzo obszernej nowelizacji z 14 sierpnia 2020. Podstawowa zmiana dotyczy braku obowiązku wożenia dokumentu prawa jazdy. Wchodzą też w życie zmiany ważne dla kierowców, postępowań rejestracyjnych i rynku obrotu pojazdami. Z uwagi na nieprawdziwe informacje krążące po mediach wskazujemy, że są to jedyne zmiany które wchodzą we wskazanych datach, pozostałe niewymienione niżej rozwiązania albo weszły, albo dopiero wejdą w innych terminach.

Bez dokumentu prawa jazdy (5 grudnia 2020)

Od ww. daty obowiązuje brak konieczności wożenia ze sobą dokumentu prawa jazdy. Wszystkie informacje służby kontrolujące ruch będą wstanie uzyskać z systemu.

W przypadku gdybyśmy chcieli wylegitymować się dokumentem, możemy zrobić to za pośrednictwem aplikacji mObywatel, w której właśnie uruchomiono taką możliwość. Pamiętajmy, że możemy być czasami poproszeni o okazanie prawa jazdy, na przykład przez wypożyczalnie samochodów, dealerów (auta demo) lub serwisy samochodowe (auta zastępcze), ponieważ zgodnie z umowami ubezpieczenia mają oni obowiązek sprawdzić czy osoba które udostępniają auto posiada uprawnienia.

Zmiany w prawie wykroczeniowym (4 grudnia 2020)

Od 4 grudnia obowiązuje zakaz umieszczania na pojeździe tablic (tablicy) rejestracyjnych w innym miejscu niż konstrukcyjnie do tego przeznaczone.

Od tego dnia obowiązuje także zakaz umieszczania na pojeździe jednorzędowych zmniejszonych tablic rejestracyjnych, jeżeli pojazd nie posiada zmniejszonych wymiarów miejsca konstrukcyjnie przeznaczonego do umieszczenia tablicy rejestracyjnej. Odpowiadając na mogące się pojawić pytania – tak, wprowadzenie tego przepisu powoduje obowiązek wymiany „zwężonych” tablic jeżeli jeździliśmy z takimi wcześniej nie mając „amerykańskiego” samochodu. Wynika to z braku przepisów intertemporalnych, a więc z zasady obowiązywania zakazu określonego zachowania w dacie obowiązywania przepisu go wprowadzającego.

Dodatkowo, od 4 grudnia wprowadza się wobec kierującego pojazdem, obowiązek utrzymywania tablic (tablicy) rejestracyjnych i innych wymaganych oznaczeń pojazdu w należytym stanie oraz zapewnienie ich czytelności.

Brak obowiązku składania dokumentów przy “przerejestrowaniu” przy zmianie adresu (4 grudnia 2020)

Nowe przepisy przewidują pewne ułatwienie w przypadku „przerejestrowania” pojazdu wynikającego ze zmiany adresu właściciela. W takiej sytuacji nie musi on składać dokumentów, które składa się przy każdym dotychczasowym „przerejestrowaniu” z tego powodu, czyli:

1) dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu

2) karty pojazdu, jeżeli była wydana;

5) dowodu rejestracyjnego.

Zmiany we właściwości starostów przy rejestracjach (4 grudnia 2020)

Od ww. daty rozszerzeniu ulega właściwość miejscowa starostów prowadzących postępowanie rejestracyjne.

Po pierwsze, rejestracji pojazdu może dokonać także starosta właściwy z uwagi na miejsce czasowego zamieszkania właściciela (nowe brzmienie art. 74 ust. 1 PRD).

Po drugie, w przypadku czasowej rejestracji w celu przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czasowej rejestracji może dokonać również organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce zakupu pojazdu lub jego odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Brak obowiązku zwracania „miękkiego dowodu” (4 grudnia 2020)

Tak jak napisaliśmy w śródtytule, zgodnie z nowym brzmieniem art. 74 ust. 5 PRD od 4 grudnia 2020 nie ma obowiązku zwracania dokumentu pozwolenia czasowego (miękkiego dowodu) po upływie okresu rejestracji czasowej.

Pozostaje natomiast obowiązek zwrotu tablic rejestracyjnych. Obowiązku zwrotu tablic rejestracyjnych nie ma tylko wtedy, kiedy rejestracja czasowa nastąpiła w celu wywozu pojazdu za granicę (art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a PRD).

Wyrejestrowanie pojazdu z urzędu (4 grudnia 2020)

Organ rejestrujący dokonuje wyrejestrowania pojazdu z urzędu w przypadku gdy wydane zostało pozwolenie czasowe na podstawie art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a PRD tj. w celu wywozu pojazdu za granicę i właściciel pojazdu składając wniosek o czasową rejestrację pojazdu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a, składa oświadczenie, że pojazd zostanie wywieziony za granicę. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Wyrejestrowanie na wniosek byłego właściciela (4 grudnia 2020)

Zgodnie z nowym art. 79 ust. 1a PRD, w przypadku wywozu pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę, pojazd podlega wyrejestrowaniu na wniosek właściciela pojazdu będącego zbywcą albo nabywcą pojazdu wywożonego za granicę.

Brak obowiązku wymiany dowodu rejestracyjnego z powodu braku miejsca na wpis terminu badania technicznego (4 grudnia 2020)

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 82 ust. 2 pkt 2 PRD, uprawniony diagnosta po wykonaniu badania technicznego wpisuje kolejny termin badania technicznego do dowodu rejestracyjnego, jeżeli jest wolne miejsce w odpowiedniej rubryce tego dowodu – po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania technicznego pojazdu. Tym samym nie ma obowiązku składania wniosku o nowy dokument, jeżeli w rubryce przeznaczonej na badania techniczne skończą się miejsca.

Zgodnie z art. 78 ust. 1 PRD, w razie przeniesienia na inną osobę własności pojazdu zarejestrowanego, dotychczasowy właściciel przekazuje nowemu właścicielowi zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu, jeżeli w dowodzie rejestracyjnym nie jest określony aktualny termin ważności badania technicznego.

Raport z systemu mPojazd bez podpisu z mocą dokumentu (4 grudnia 2020)

Zgodnie z nowym brzmieniem, art. 80cb ust. 1 PRD, każdemu zainteresowanemu, po podaniu danych, dane zgromadzone w ewidencji udostępnia się w postaci elektronicznej przy użyciu systemu teleinformatycznego. Raport z systemu teleinformatycznego potwierdza dane zgromadzone w ewidencji i nie wymaga podpisu ani pieczęci.

Wnioski o wtórniki dowodu rejestracyjnego lub pozwolenia czasowego (4 grudnia 2020)

Zgodnie z nowym art. 74a ust. 2 PRD, właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD (oddział oraz podmiot polski któremu powierzyła pojazd osoba zagraniczna), są obowiązani niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia utraty dowodu rejestracyjnego albo jego zniszczenia w stopniu powodującym jego nieczytelność, złożyć do organu rejestrującego wniosek o wydanie wtórnika dowodu rejestracyjnego oraz:

1) złożyć oświadczenie o utracie dowodu rejestracyjnego – w przypadku jego utraty;

2) oddać dotychczasowy dowód rejestracyjny – w przypadku jego zniszczenia w stopniu powodującym jego nieczytelność.

Z kolei zgodnie z art. 74a ust. 3 PRD dla pozwolenia czasowego przewidziano jedynie taką możliwość, a nie obowiązek. Na podstawie tego przepisu właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, mogą złożyć do organu rejestrującego wniosek o wydanie wtórnika pozwolenia czasowego w przypadku jego utraty albo zniszczenia w stopniu powodującym jego nieczytelność, przy czym składając ten wniosek właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, są obowiązani:

1) złożyć oświadczenie o utracie pozwolenia czasowego – w przypadku jego utraty;

2) oddać dotychczasowe pozwolenie czasowe – w przypadku jego zniszczenia w stopniu powodującym jego nieczytelność.

Oba oświadczenia powyżej składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Organ rejestrujący, po wyprodukowaniu wtórnika dowodu rejestracyjnego, wydaje, a właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, są obowiązani odebrać wtórnik dowodu rejestracyjnego w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o ich wydanie. Na wniosek właściciela pojazdu albo podmiotu, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5, organ rejestrujący przesyła wtórnik dowodu rejestracyjnego  za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe na koszt odbiorcy.

Wniosek o nowy dowód rejestracyjny (4 grudnia 2020)

Nowy obowiązek wprowadza art. 74a ust. 4 PRD. Zgodnie z tym przepisem, właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, są obowiązani złożyć do organu rejestrującego wniosek o wydanie nowego dowodu rejestracyjnego w przypadku:

1) dokonania w pojeździe zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę stanu faktycznego w zakresie danych zawartych w dotychczasowym w dowodzie rejestracyjnym, albo

2) zmiany stanu faktycznego w zakresie danych obecnego właściciela lub posiadacza pojazdu zawartych w dotychczasowym dowodzie rejestracyjnym – w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana tego stanu.

Zgodnie z art. 74a ust. 5 PRD, organ rejestrujący wydaje nowy dowód rejestracyjny również w przypadku wniosku właściciela pojazdu albo podmiotu, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD:

1) o wydanie tablic (tablicy) rejestracyjnych albo ich wtórników z nowym numerem rejestracyjnym dla pojazdu;

2) jeżeli w dotychczasowym dowodzie rejestracyjnym brakuje miejsca na dokonanie adnotacji, o której mowa w art. 75 ust. 1 PRD;

3) gdy właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, wyrazili wolę wymiany dowodu rejestracyjnego, jeżeli diagnosta wypełnił wszystkie rubryki w dowodzie rejestracyjnym przeznaczone do wpisania terminu następnego badania technicznego pojazdu.

Organ rejestrujący, w dniu złożenia wniosku, dokonuje w dotychczasowym dowodzie rejestracyjnym adnotacji, jeżeli jest miejsce na jej dokonanie, o treści: „W dniu… złożono wniosek o nowy dowód rejestracyjny w…” oraz wpisuje datę i nazwę urzędu obsługującego organ dokonujący adnotacji. Dotychczasowy dowód rejestracyjny jest ważny do czasu wydania nowego dowodu rejestracyjnego.

Organ rejestrujący, po wyprodukowaniu nowego dowodu rejestracyjnego, wydaje, a właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, są obowiązani odebrać nowy dowód rejestracyjny w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o ich wydanie. Na wniosek właściciela pojazdu albo podmiotu, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, organ rejestrujący przesyła nowy dowód rejestracyjny za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe na koszt odbiorcy.

Utrata albo zniszczenie tablic (tablicy) rejestracyjnych – obowiązkowy wniosek o nowe tablice rejestracyjne (4 grudnia 2020)

Zgodnie z art. 74a ust. 8 PRD, właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5, są obowiązani niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia utraty albo zniszczenia tablic (tablicy) rejestracyjnych, złożyć do organu rejestrującego wniosek o wydanie wtórnika tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz:

1) złożyć oświadczenie o utracie tablic (tablicy) rejestracyjnych – w przypadku ich utraty;

2) oddać zniszczone tablice (tablicę) rejestracyjne – w przypadku ich zniszczenia.

Oświadczenie z pkt 1 składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Organ rejestrujący, w dniu złożenia tego wniosku, wydaje, na wniosek właściciela pojazdu albo podmiotu, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5, pozwolenie czasowe oraz zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne. Pozwolenie czasowe oraz zalegalizowane tablice (tablica) rejestracyjne są ważne do czasu wydania odpowiednio wtórnika dowodu rejestracyjnego, nowego dowodu rejestracyjnego, wtórnika tablic (tablicy) rejestracyjnych lub nowych tablic (tablicy) rejestracyjnych.

W przypadku składania ww. wniosku. właściciel pojazdu albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5, mogą złożyć do organu rejestrującego wniosek o wydanie zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych z nowym numerem rejestracyjnym dla pojazdu. W takim przypadku organ rejestrujący wydaje nową decyzję o rejestracji pojazdu, zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne z nowym numerem rejestracyjnym dla pojazdu i nowy dowód rejestracyjny.

Utrata dowodu rejestracyjnego przy aucie sprowadzonym (4 grudnia 2020)

W przypadku utraty dowodu rejestracyjnego pojazdu zarejestrowanego za granicą przy jego rejestracji w kraju zamiast tego dokumentu należy przedstawić jego wtórnik albo dokument wystawiony przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, potwierdzający dane zawarte w utraconym dokumencie niezbędne do rejestracji pojazdu. Jeżeli organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu za granicą odmówił wydania wtórnika dowodu rejestracyjnego albo dokumentu potwierdzającego dane zawarte w utraconym dokumencie, starosta może wystąpić do tego organu o potwierdzenie tych danych. Uzyskane potwierdzenie tych danych, w postaci papierowej albo elektronicznej, zastępuje dokument potwierdzający dane zawarte w utraconym dokumencie niezbędne do rejestracji pojazdu (art. 72 ust. 5 PRD).

Utrata dowodu rejestracyjnego dla auta wywiezionego (4 grudnia 2020)

Powyższy problem może też powstać „w drugą stronę” czyli nie będzie możliwości rejestracji auta za granicą z powodu utraty polskiego dowodu rejestracyjnego. W takiej sytuacji, nowy art. 72 ust. 6 PRD stanowi, że organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek właściciela pojazdu, wydaje zaświadczenie potwierdzające dane zawarte w utraconym dowodzie rejestracyjnym.

Dodatkowa tablica rejestracyjna na bagażnik (4 grudnia 2020)

Zgodnie z nowym art. 73 ust. 1b PRD, właściciel albo podmiot, o którym mowa w art. 73 ust. 2 i 5 PRD, będący posiadaczami pojazdu samochodowego zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem motocykla, mogą wnioskować do organu rejestrującego właściwego ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu o wydanie dodatkowej zalegalizowanej tablicy rejestracyjnej do oznaczenia bagażnika zakrywającego tylną tablicę rejestracyjną. Dodatkowa tablica rejestracyjna posiada ten sam numer rejestracyjny co numer rejestracyjny pojazdu samochodowego. W przypadku gdy pojazd samochodowy nie posiada tablic rejestracyjnych zgodnych z przepisami wydanymi na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 1 lit. a PRD, organ rejestrujący wydaje nową decyzję o rejestracji pojazdu wraz z kompletem zalegalizowanych tablic rejestracyjnych z nowym numerem rejestracyjnym dla pojazdu samochodowego i nowym dowodem rejestracyjnym oraz dodatkową zalegalizowaną tablicę rejestracyjną.

Dodatkowa tablica rejestracyjna na bagażnik nie jest rzeczą nową. Do tej pory była ona regulowana rozporządzeniem, a teraz prawodawca postanowił uregulować ją w ustawie.

Zasada budowy numeru rejestracyjnego w ustawie (4 grudnia 2020)

To samo nastąpiło z kwestią z czego ma się składać numer rejestracyjny – wcześniej było to w rozporządzeniu, obecnie jest wpisane do PRD. Zgodnie z nowym art. 73 ust. 1d PRD numer rejestracyjny na tablicach (tablicy) rejestracyjnych stanowią litery i cyfry (cyfra). Numer ten składa się odpowiednio z wyróżnika województwa lub powiatu i wyróżnika pojazdu albo wyróżnika indywidualnego pojazdu.

Odmowa rejestracji pojazdu (4 grudnia 2020)

Nowe przepisy wprowadzają dodatkowe przesłanki wydania decyzji o odmowie rejestracji pojazdu. Zgodnie z art. 73 ust. 1e PRD następować to ma:

1) w przypadku braku pozytywnej weryfikacji dokumentów, o których mowa w art. 72 ust. 1 PRD, z uwzględnieniem przy tej weryfikacji art. 72 ust. 1b-5 PRD;

2) jeżeli na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 1844) uzyskał informację, że zgłoszony do rejestracji pojazd został skradziony, przywłaszczony lub utracony w inny sposób;

3) jeżeli w odpowiedzi na jego pytanie skierowane do organu rejestrującego właściwego ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu za granicą lub punktu kontaktowego wyznaczonego przez państwo członkowskie Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uzyskał potwierdzenie, że status prawny pojazdu uprzednio zarejestrowanego w tym państwie powoduje przeszkodę do rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ewidencja tablic rejestracyjnych (4 grudnia 2020)

Zgodnie z art. 73a PRD, od 4 grudnia 2020 właściwy miejscowo dla siedziby sejmiku województwa prezydent miasta na prawach powiatu prowadzi ewidencję tablic rejestracyjnych indywidualnych wydanych na terenie województwa oraz wyznacza w ramach województwa dla każdego organu rejestrującego pojemność rejestracyjną dla tablic rejestracyjnych tymczasowych oraz samochodowych jednorzędowych zmniejszonych i tymczasowych, dla pojazdu posiadającego zmniejszone wymiary miejsca konstrukcyjnie przeznaczonego do umieszczenia tablicy rejestracyjnej.

Punkty kontaktowe do wymiany informacji między państwami UE i EFTA (4 grudnia 2020)

Zgodnie z art. 73b PRD, minister właściwy do spraw informatyzacji oraz minister właściwy do spraw transportu wyznaczają i prowadzą punkty kontaktowe umożliwiające wymianę informacji o pojazdach zarejestrowanych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Nowy przepis reguluje tryb tworzenia i zasady prowadzenia punktu. Jest to rozwiązanie istotne w szczególności dla instytucji profesjonalnej rejestracji pojazdów, którą można stosować tylko do pojazdów nigdy wcześniej niezarejestrowanych w kraju ani za granicą. Do tej pory brak było systemu wymiany informacji między krajami o tym jakie auta były zarejestrowane i w tym zakresie istniała luka. O instytucji rejestracji profesjonalnej pisaliśmy w tym miejscu.

Organy Inspekcji Ochrony Środowiska uprawnione do danych z CEPiK (4 grudnia 2020)

Jak wyżej, zgodnie z nowym art. 100ah ust. 1 pkt 13a PRD, dane zgromadzone w ewidencji udostępnia się, o ile są one niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań także organom Inspekcji Ochrony Środowiska.