W maju 2019 informowaliśmy o projekcie rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków udzielania oraz sposobu rozliczania wsparcia ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu dla przedsiębiorców. Rozporządzenie to było konsultowane na poziomie ministerialnym jak również było konsultowane publicznie, m. in. z Polskim Stowarzyszeniem Paliw Alternatywnym (PSPA), Polską Platformą LNG, Krajowa Izba Biopaliw, ale również PGE, ENEA, ENERGA, co skutkowało wprowadzeniem licznych zmian do pierwotnego projektu rozporządzenia.

Opracowanie zostało przygotowane przez Kancelarię Bogdan Chudoba Adwokaci Doradcy Podatkowi.

Kancelaria składa się z zespołu adwokatów, radców prawnych i doradcy podatkowego oraz aplikantów współpracujących przy świadczeniu kompleksowej obsługi prawnej branży motoryzacyjnej.

Rozporządzenie weszło w życie w dniu 31 grudnia 2019, co jednak nie oznacza, że od początku roku 2020 ruszył nabór na wsparcie do zakupu pojazdów i budowę inwestycji. Zgodnie z treścią rozporządzenia, konieczna jest również zgoda Komisji Europejskiej na pomoc publiczną w postaci dopłat. Wynika to z tego, że Unia Europejska co do zasady wymaga, aby każde pieniądze przekazane przez państwo dla przedsiębiorców traktować jako pomoc publiczną. W takiej sytuacji, przed udzieleniem wsparcia na budowę inwestycji i zakup pojazdów konieczne jest uzyskanie pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności wsparcia z rynkiem wewnętrznym.

A zatem udzielanie wsparcia jest wstrzymane do momentu wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności tej pomocy z rynkiem wewnętrznym.

Przypomnijmy, że głównym celem rozporządzenia jest możliwość otrzymania przez przedsiębiorców wsparcia na:

• zakup nowych pojazdów napędzanych elektrycznie oraz napędzanych paliwami alternatywnymi (biopaliwa ciekłe, gaz ziemny lub wodór),
• budowę lub rozbudowę infrastruktury dla dystrybucji lub sprzedaży gazu ziemnego lub wodoru, lub infrastruktury do ładowania pojazdów energią elektryczną, wykorzystywanych w transporcie.

Z uwagi na to, że do rozporządzenia wprowadzono liczne zmiany, konieczne stało się ponowne omówienie powyższej regulacji.

Zakup nowych pojazdów napędzanych elektrycznie oraz napędzanych paliwami alternatywnymi (biopaliwa ciekłe, gaz ziemny lub wodór)

Tekst niniejszy dotyczy wsparcia do zakupu pojazdów udzielanego przedsiębiorcom. O zasadach udzielania wsparcia osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej można przeczytać w tym miejscu.

O wsparcie na zakup pojazdów i jednostek pływających zasilanych biopaliwami ciekłymi, gazem ziemnym lub wodorem, lub wykorzystujących do napędu energię elektryczną będzie mógł ubiegać się przedsiębiorca w zakresie nabycia:

1)       nowego samochodu elektrycznego,

2)       nowego samochodu napędzanego gazem ziemnym, którego wielkość zbiornika na benzynę silnikową lub olej napędowy nie przekracza 15 dm³,

3)       nowego samochodu napędzanego wodorem,

4)       nowego pojazdu z kategorii L (motorowery i motocykle dwukołowe lub trójkołowe) napędzanego energią elektryczną.

Ww. pojazdy mają służyć celom innym niż transport zbiorowy.

Jako nowy pojazd rozumie się pojazd fabrycznie nowy, który nie był wcześniej zarejestrowany. Oznacza to, że pojazdy używane nie kwalifikują się do objęcia wsparciem, ale pojazdy demonstracyjne, jeżeli były zarejestrowane na tablicach profesjonalnych już tak. O tym jak działa profesjonalna rejestracja pojazdów piszemy w tym miejscu.

Wsparcie można otrzymać do zakupu następujących pojazdów:

Co ważne – wsparcie na zakup pojazdów z kategorii M1, z wyłączeniem pojazdu napędzanego wodorem, nie będzie udzielone jeśli cena nabycia takiego pojazdu przekroczy 125 000 zł.

Jeśli przedsiębiorca będzie wykorzystywać samochód w pełni jako służbowy, to limit 125 000 zł należy w uproszczeniu traktować jako cenę netto, ponieważ może odliczyć 100 % VAT. W takim przypadku cena brutto samochodu może wynieść niecałe 154 000 zł. Trzeba mieć jednak na względzie, że większość przedsiębiorców odliczy tylko 50 % VAT ponieważ samochody będą używane również w celach prywatnych. W takiej sytuacji limit cenowy wyniesie około 139 000 zł.

Pojazdy które obecnie spełniają wskazane wyżej kryteria cenowe to m.in. Elektryczny Peugeot e-208 w wersji Active (cena ok. 124 900 zł), Nissan Leaf  (cena ok. 118 000 zł), Opel Corsa-e Edition (koszt ok. 124 490 zł), Skoda CITIGOe iV podstawowa wersja Ambition (ok. 81 900 zł), Volkswagen e-up! (cena ok 96 290 zł), Renault Zoe (cena od 124 900 zł).

Wsparcie do pojazdów M1 oraz innych kategorii przedstawia poniższa tabela:

Co ważne, w rozporządzeniu wykluczono możliwość objęcia leasingiem wspieranych pojazdów, przez okres co najmniej dwóch lat. Rozporządzenie eliminuje zatem ze wsparcia Funduszu Niskoemisyjnego Transportu zarówno leasingodawców, jak i firmy, które finansują wykorzystywane pojazdy poprzez leasing, a nie kupują ich za gotówkę. W uzasadnieniu projektu wskazano, że ograniczenie takie jest spowodowane zarówno przepisami prawa (leasing) jak i kwestiami dotyczącymi precyzyjnego ustalenia ostatecznego beneficjenta wsparcia. Przepisy nie wskazują, że wyłączeniem jest objęty również najem pojazdów w tym najem długoterminowy pojazdów. Gdyby celem autorów projektu było wskazanie, że pojazdy objęte wsparciem nie mogą być przedmiotem najmu, wówczas przepis powinien być inaczej skonstruowany.

Dodatkowo pojazdu nie będzie można sprzedać przez okres co najmniej 2 lat. Powyższe dotyczy więc również leasingu zwrotnego. Konieczne jest również używanie pojazdu zgodnie z jego przeznaczeniem przez okres co najmniej 2 lat, co oznacza, że nie będzie można przykładowo zamontować w pojeździe silnika spalinowego. Dodatkowo w celu wykluczenia możliwości wywozu pojazdów objętych wsparciem, udzielenie wsparcia jest uwarunkowane rejestracją pojazdu na terenie RP i zapewnieniem, że pojazd będzie zarejestrowany w Polsce przez co najmniej okres 2 lat.

W sytuacji wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, a także pobrania jej nienależnie lub w nadmiernej wysokości, dotacja podlega zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowej, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia ww. okoliczności. A zatem w przypadku sprzedaży pojazdu wsparcie podlegałoby zwrotowi.

Zwracamy również uwagę, aby dla skorzystania ze wsparcia przez klienta, nie wskazywać na fakturze za nabycie pojazdu z kategorii M1 zaniżonej wartości pojazdu, aby następnie pozostałej ceny wynagrodzenia za pojazd nie uwzględnić w cenie wyposażenia dodatkowego do pojazdu, np. w kosztach alarmu, oponach do pojazdu. Takie działanie bowiem może stanowić obejście przepisów i wówczas będzie stanowiło nienależnie pobrane wsparcie, które podlega zwrotowi.

Budowa lub rozbudowa infrastruktury dla energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz wodoru

W przypadku wsparcia do budowy lub rozbudowy infrastruktury dla energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz wodoru to nastąpiła istotna zmiana odnośnie podmiotów, które mogą ubiegać się o otrzymanie wsparcia. Pierwotny projekt rozporządzenia istotnie zawężał krąg podmiotów mogących się ubiegać o wsparcie, obejmując taką możliwością wyłącznie podmioty wykonujące opisaną tam działalność koncesjonowaną (dystrybucja paliw lub energii, obrót paliwem lub energią) lub będące operatorami ogólnodostępnej stacji ładowania (stacji gazu ziemnego) lub dostawcą usługi ładowania lub świadczącymi usługi w zakresie zadań publicznych lub usługi transportu zbiorowego. Ponadto podmiot ubiegający się o wsparcie musiał wykazać się co najmniej dwuletnim doświadczeniem w prowadzeniu działalności gospodarczej w gałęziach konkretnie wymienionych w rozporządzeniu. W praktyce oznaczało to zamknięcie dostępu do budowy infrastruktury przez podmioty z innych branż, które chciałyby rozwijać w Polsce nowoczesną flotę pojazdów, zasilanych elektrycznie lub paliwem alternatywnym. Mowa tu m. in. o dealerach pojazdów, którzy co do zasady nie spełniali żadnych z wyżej wymienionych wymagań. Z uwagi na przeprowadzone konsultacje publiczne, uwzględniono zgłoszone uwagi i określono w sposób najbardziej ogólny, że o wsparcie mogą ubiegać się przedsiębiorcy, którzy posiadają siedzibę lub oddział na terytorium Polski. Powyższe umożliwi budowę infrastruktury również przez inne zainteresowane podmioty, jak na przykład przez dealerów pojazdów, serwisy samochodowe czy wypożyczalnie pojazdów. Powyższą zmianę należy ocenić pozytywnie. Jest więc szansa, że cel wprowadzenia rozporządzenia – czyli popularyzacja pojazdów napędzanych elektrycznie oraz paliwami alternatywnymi zostanie zrealizowany.

Jak wyjaśniono na etapie konsultacji, celem wsparcia jest budowa lub rozbudowa infrastruktury do ładowania, co nie dotyczy jednak modernizacji istniejącej infrastruktury.

Co ważne, wsparcie do budowy nie będzie mogło zostać udzielone, jeżeli wniosek o wsparcie został złożony po rozpoczęciu prac, czyli po:

• podjęciu robót budowlanych (po rozpoczęciu budowy, która rozpoczyna się z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy) lub
• złożeniu pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek innego zobowiązania, które sprawia, że realizacja przedsięwzięcia staje się nieodwracalna.

Powyższe ograniczenie w stosunku do inwestycji już rozpoczętych jest niestety konieczne z uwagi na wymogi prawne związane z zasadami udzielania pomocy publicznej, którą jest właśnie wsparcie do budowy infrastruktury. Natomiast za rozpoczęcie prac nie będzie uznane – zakup gruntów oraz prace przygotowawcze, takie jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności. Jeśli inwestycja jest dopiero na tym etapie, wówczas wsparcie może zostać udzielone.

WYSOKOŚĆ WSPARCIA DO BUDOWY / ROZBUDOWY STACJI TANKOWANIA

To co najważniejsze dla przedsiębiorcy, to wysokość wsparcia z tytułu budowy lub rozbudowy infrastruktury. Wysokość wsparcia obejmuje jedynie koszty, które kwalifikują się do objęcia wsparciem (zostaną wskazane poniżej). Przykładowo: W przypadku infrastruktury dla gazu ziemnego wsparcie wynosi nie więcej niż 50 % kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem, a dodatkowo wsparcie dla stacji tankowania sprężonego gazu ziemnego (CNG) – nie może przekroczyć 750 000 zł, a dla skroplonego gazu ziemnego (LNG) – wsparcie nie może przekroczyć 1 200 000 zł.

Mimo wniesionych uwag co do wysokości wsparcia, kwoty wsparcia pozostały niezmienne. Wysokość wsparcia przedstawia poniższa tabela:

Co istotne w pierwotnym projekcie rozporządzenia wskazane było wprost w rozporządzeniu, czy na budowę/rozbudowę danej inwestycji będzie przyznana dotacja czy pożyczka. W obecnym brzmieniu rozporządzenia zrezygnowano z odgórnego wskazania formy wsparcia. Forma pomocy będzie określana w momencie ogłaszania konkursów.

KOSZTY KWALIFIKUJĄCE SIĘ DO OTRZYMANIA WSPARCIA NA BUDOWĘ STACJI TANKOWANIA

Do kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem, zalicza się koszty wskazane w rozporządzeniu, co oznacza, że jest to katalog zamknięty. Koszty te muszą dotyczyć infrastruktury wykorzystywanej wyłącznie na potrzeby dostawy gazu ziemnego, wodoru lub energii elektrycznej.  Do kosztów zalicza się cenę nabycia nieruchomości lub koszty dzierżawy nieruchomości w okresie realizacji inwestycji – co zostało doprecyzowane z uwagi na wątpliwości odnośnie okresu dzierżawy branego pod uwagę, cenę nabycia środków trwałych lub koszt ich wytworzenia we własnym zakresie, koszty montażu i robót budowlanych, koszty instalacji przyłączeniowej, cenę nabycia wartości niematerialnych i prawnych, koszty związane z budową magazynów energii, koszty dokumentacji technicznej, koszty testów i odbiorów, jeżeli zwiększają wartość środków trwałych, podatki i opłaty niezbędne dla realizacji prac inwestycyjnych, poniesione w okresie ich trwania, inne niż podatek, akcyzowy oraz VAT, natomiast podatek VAT jest objęty wsparciem ale tylko w zakresie inwestycji (co nie dotyczy już kosztów operacyjnych) – jeżeli podmiotowi ubiegającemu się o wsparcie nie przysługuje prawo do odliczenia VAT-u.

ZOBOWIĄZANIA NAŁOŻONE NA PRZEDSIĘBIORCĘ W ZWIĄZKU Z BUDOWĄ

Przedsiębiorca który wnioskuje o uzyskanie wsparcia na budowę/rozbudowę infrastruktury do tankowania, ma obowiązek zapewnić trwałość projektu przez co najmniej 2 lata od dnia oddania infrastruktury do użytkowania oraz ogólnodostępność stacji ładowania przez ten sam okres, a także ma obowiązek zapewnienia zgodności infrastruktury z wymaganiami technicznymi i eksploatacyjnymi określonymi w przepisach.

ZWOLNIENIE OTRZYMANYCH ŚWIADCZEŃ Z PODATKU DOCHODOWEGO

W międzyczasie trwały prace nad zmianami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, mające na cele wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zwolnienia od podatku dochodowego uzyskanego wsparcia. Zmiana została przyjęta jednogłośnie przez Senat. A zatem po podpisaniu jej przez Prezydenta oraz opublikowaniu w Dzienniku Ustaw, powinna ona wejść w życie w połowie lutego 2020.

Wniosek o wsparcie, umowa, wniosek o wypłatę wsparcia

Wsparcie na zakup pojazdu zasilanego energią elektryczną lub paliwami alternatywnymi oraz na budowę infrastruktury ładowania pojazdów, można uzyskać ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. Co do zasady zgłaszanie wniosków o uzyskanie wsparcia będzie odbywało się w ramach trwającego konkursu przeprowadzanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

W celu uzyskania wsparcia oraz w celu zawarcia umowy należy złożyć wniosek o wsparcie, który musi zawierać m.in. dane wnioskodawcy, opis projektu, na realizację którego może zostać przyznane wsparcie, określenie planowanego terminu rozpoczęcia i zakończenia realizacji projektu, a także wysokości wnioskowanego wsparcia. Informację o naborach wniosków NFOŚiGW ogłasza na swojej stronie internetowej.

Do wniosku o wsparcie konieczne będzie załączenie dokumentów dotyczących sytuacji formalnoprawnej wnioskodawcy, posiadanego potencjału kadrowego i organizacyjnego, efektu ekologicznego realizacji projektu, a także sytuacji finansowej oraz planowanych źródeł finansowania projektu, w tym oświadczenie o niezaleganiu z podatkami, opłatami i składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Warto dodać, że osiągnięcie efektu ekologicznego nie zostało zdefiniowane, a więc trudno jednoznacznie ustalić jego znaczenie. Można jednak przyjąć ogólnie, że chodzi o pozytywną zmianę w środowisku naturalnym. Wykazanie efektu ekologicznego jest wymagane w przypadku wnioskowania o wsparcie przy zakupie pojazdów, nie jest jednak wymagane przy wniosku o wsparcie na budowę infrastruktury.

Komisja do Oceny Projektów dokona oceny złożonych wniosków o wsparcie i przekaże ją dysponentowi Funduszu wraz z uzasadnieniem i rekomendacją. Z kolei NFOŚiGW przekaże niezwłocznie wnioskodawcom pisemną informację o zakończeniu oceny wniosków i wynikach tej oceny wraz z jej uzasadnieniem.

Projekty będą oceniane m.in. według znaczenia dla potrzeb rozwoju rynku energii elektrycznej wykorzystywanej w transporcie, oceny wysokości planowanych kosztów realizacji projektu w stosunku do jego zakresu rzeczowego, zdolności organizacyjnej wnioskodawcy do realizacji projektu oraz przygotowania do jego wdrożenia. Szczegółowe kryteria wyboru projektów określa Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z 23 grudnia 2019 roku w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru projektów do udzielenia wsparcia ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. W przypadku pojazdów, jednym z głównych kryteriów podlegających ocenie będzie skala projektu mierzona liczbą zakupionych pojazdów. I tak, w przypadku projektów polegających na zakupie nowych pojazdów należących do kategorii M1, M2, N1 oraz L, najwyżej punktowany będzie ten obejmujący zakup powyżej 25 pojazdów (5 pkt). Z kolei najmniej punktowane będą projekty na zakup do 10 nowych pojazdów (1 pkt), zaś projekty na zakup do 5 pojazdów otrzymają 0 pkt. Oceniany będzie także m.in. potencjał kadrowy i organizacyjny wnioskodawcy, a także zgodność projektu z celami wspieranymi ze środków Funduszu.

W przypadku stacji ładowania, ocenie podlegać będzie m.in. stopień przygotowania projektu do realizacji, obszar na którym planowana jest realizacja projektu (także czy projekt będzie realizowany wzdłuż siedzi bazowej TEN-T), adekwatność i trafność lokalizacji infrastruktury do ładowania pojazdu, a także wpływ na rozwój lokalnej sieci i poprawę dostępności infrastruktury ładowania pojazdów w małych i średnich miastach.

Kolejnym etapem jest zawarcie umowy o wsparcie. Umowa ta będzie szczegółowo regulowała zobowiązania wnioskodawcy w zakresie realizacji projektu oraz zawierała informacje dotyczące wypłaty wsparcia. Może zostać zawarta w formie pisemnej w postaci papierowej lub elektronicznej.

Schemat udzielania wsparcia wygląda więc następująco:

Rozporządzenie przewiduje wsparcie w formie pożyczki, dotacji oraz poręczenia.

Warunkiem wypłaty wsparcia w formie dotacji jest przedłożenie kompletnego wniosku o wypłatę wsparcia wraz z dokumentami potwierdzającymi realizację projektu w całości lub w części (w szczególności chodzi o dokumenty księgowe potwierdzające faktyczne poniesienie kosztów projektu).

Wsparcie w formie pożyczki będzie mogło być udzielone na maksymalnie 10 lat licząc od dnia pierwszej planowanej wypłaty pożyczki do dnia spłaty ostatniej raty kapitałowej. Pożyczka będzie oprocentowana zgodnie ze wskaźnikiem WIBOR 3M. Szczegóły dotyczące pożyczki zostaną zawarte w umowie o wsparcie. Decydując się na tę formę wsparcia trzeba wiedzieć, że pożyczka może zostać umorzona na wniosek beneficjenta aż do 70% jej wartości.

Z kolei wsparcie w postaci poręczenia polegać będzie na zabezpieczeniu do 80% zaciągniętego kredytu na realizację projektu, przy czym kwota poręczanego kredytu nie może przekroczyć 10 000 000 zł. Maksymalny okres poręczenia wynosi 5 lat.

Warunkiem wypłaty wsparcia będzie ustanowienie zabezpieczenia zwrotu wsparcia wraz z odsetkami (przykładowo za pomocą weksla in blanco z deklaracją wekslową). Zabezpieczenie nie będzie jednak wymagane mi.in. w przypadku gdy wysokość planowanego wsparcia będzie niższa niż 100 000 zł.

Warto wspomnieć, że w sytuacji gdy projekt uzyska negatywną ocenę, wnioskodawca może wnieść protest w terminie 14 dni licząc od dnia otrzymania informacji o zakończeniu oceny.

Jak należy ocenić zmianę?

Porównując wcześniejsze wersje rozporządzenia oraz wersję rozporządzenia, która weszła w życie z dniem 31 grudnia 2019, należy ocenić zmianę pozytywnie. Po pierwsze uwzględniono najważniejsze zmiany dotyczące podmiotów, które mogą starać się o uzyskanie wsparcia na budowę stacji tankowania, co oznacza, że również podmioty zainteresowane rozwojem rynku elektromobilności, będą mogły wybudować stacje tankowania pojazdów. Powyższe może dotyczyć dealerów pojazdów, serwisy samochodowe czy wypożyczalnie pojazdów. Obecnie w Polsce funkcjonuje ponad 500 punktów ładowania pojazdów elektrycznych, dostępnych w dużych miastach. Niestety część z nich nie jest ogólnodostępna, bowiem są one dostępne dla ograniczonej ilości osób (np. klienci hoteli), a niektóre stacje ładowania są przystosowane jedynie do wybranych modeli pojazdów jak np. supercharger dla pojazdów marki tesla. Brak wystarczającej liczby punktów ładowania powoduje, że pojazdy o napędzie elektrycznym nie cieszą się w Polsce dużą popularnością. Dofinansowanie do stacji tankowania być może zachęci inwestorów do budowania punktów ładowania co wpłynie na zwiększenie ilości tych miejsc. Powyższe zmieniłoby podejście klientów do zakupu pojazdów elektrycznych. Zwiększenie liczby miejsc ładowania pojazdów elektrycznych może więc faktycznie wpłynąć na decyzję końcowych klientów o zakupie pojazdów elektrycznych. Wówczas miałyby one szanse stać się konkurencją dla pojazdów spalinowych.

Możliwość otrzymania wsparcia do zakupu pojazdów, m. in. napędzanych elektrycznie jest również szansą dla dealerów tych marek, które w swojej ofercie posiadają pojazdy elektryczne, w tym w szczególności te z kategorii M1, których cena spełnia warunki ubiegania się o wsparcie. Powyższe dotyczy m. in. dealerów marki Nissan, Peugeot, Opel, Skoda, Volkswagen. Jest to więc szansa dla tych dealerów, na pozyskanie nowych klientów na sprzedaż pojazdów. Nie ma co ukrywać, że procedura wnioskowania o wsparcie jest skomplikowana i nakłada szereg obowiązków na przedsiębiorców, którzy będą starać się o wsparcie. Może to więc zniechęcić przedsiębiorców przed staraniem się o uzyskanie wsparcia. Dealerzy pojazdów mogą jednak przeszkolić swoich pracowników odnośnie procesu oraz warunków ubiegania się o wsparcie.  Otrzymanie już takiego „wsparcia” u dealera, w postaci uzyskania informacji odnośnie możliwości ubiegania się o wsparcie zachęci klientów do odwiedzenia salonu danego dealera.

Jak jednak wskazaliśmy na wstępie, musimy jeszcze uzbroić się w cierpliwość, do czasu wydania opinii przez Komisję Europejską. Dopiero wtedy ruszą nabory na wsparcie.

Dostęp do treści rozporządzenia znajduje się w tym miejscu.

Autorem tekstu jest Joanna Steliga, radca prawny, Bogdan Chudoba Adwokaci Doradcy Podatkowi

Wpisana na listę OIRP w Krakowie, specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców z branży motoryzacyjnej, w tym przede wszystkim doradztwem prawnym z zakresu danych osobowych. Doradza klientom z branży motoryzacyjnej odnośnie dostosowania swojej działalności do bieżących zmian prawnych. Posiada również bogate doświadczenie związane z zagadnieniem cen transferowych między podmiotami powiązanymi.