14 maja 2019 Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu RCL: UD515). To jedna z większych nowelizacji tej ustawy w ostatnich latach. Zawiera ona szereg ułatwień dla kierowców, więc jest duża szansa że zostanie uchwalona jeszcze przed wyborami.

Zarejestrujesz auto u dealera

Ustawa będzie wprowadzała drugą (po ustawie o podatku akcyzowym) definicję salonu samochodowego. Ustawa będzie operować pojęciem “salonu sprzedaży pojazdów samochodowych” – będzie to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej prowadząca sprzedaż pojazdów samochodowych w lokalu, autoryzowana przez producenta pojazdów samochodowych lub jego upoważnionego przedstawiciela.

Rejestracja pojazdu przez taki “salon sprzedaży pojazdów samochodowych” będzie następowała po udzieleniu przez klienta upoważnienia. Upoważnienie będzie udzielane podpisem własnoręcznym, kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. Natomiast sam wniosek będzie składany przez dealera przy użyciu formularza elektronicznego udostępnionego w systemie teleinformatycznym na stronie Ministerstwa Cyfryzacji. Na razie nie ma szczegółów jak taki system teleinformatyczny będzie wyglądać, chociaż w ustawie są uregulowania co musi zawierać wniosek (są to w gruncie rzeczy te same elementy co przy obecnie istniejącym wniosku rejestracyjnym). Klient będzie mógł też upoważnić dealera do odbioru dowodu rejestracyjnego (czasowego) i tablic. Będą one mogły także być przesłane przez urząd bezpośrednio do dealerstwa.

Ułatwienia dla kierowców

Podstawowym ułatwieniem będzie zwolnienie z obowiązku posiadania przy sobie i okazywania na żądanie uprawnionego organu kontroli ruchu drogowego dokumentu prawa jazdy. W razie kontroli Policja będzie korzystała z danych znajdujących się w Rejestrze Dowodów Osobistych i na tej podstawie sprawdzała czy kierujący rzeczywiście posiada uprawnienia.

Drugim „flagowym” udogodnieniem z nowej ustawy, przeznaczonym głównie dla właścicieli starszych aut, będzie rezygnacja z obowiązku wymiany dowodu rejestracyjnego, jeżeli diagnosta wypełnił wszystkie rubryki w dowodzie rejestracyjnym przeznaczone do wpisania terminu następnego badania technicznego. Zgodnie z nową propozycją przepisów, starosta wydaje dokument „wyłącznie, gdy właściciel pojazdu wyraża wolę wymiany dowodu rejestracyjnego”.

Likwidacja nalepki kontrolnej i karty pojazdu

Kolejna rzecz to likwidacja obowiązku wydawania nalepki kontrolnej w procesie rejestracji pojazdu jednakowo dla wszystkich właścicieli pojazdów w związku z funkcjonującym pełnym powiązaniem procesu rejestracji pojazdów z Centralną Ewidencją Pojazdów oraz wobec wnioskowanej możliwości zachowania dotychczasowego numeru rejestracyjnego pojazdu wcześniej zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa przewiduje też uchylenie obowiązku wydawania karty pojazdu, która w założeniu miała być przydatnym dla kupującego używany samochód źródłem informacji o pojeździe. Obecnie historia pojazdu jest możliwa do sprawdzenia w Centralnej Ewidencji Pojazdów nie tylko przez podmioty uprawnione, np. organy rejestrujące pojazdy, podatkowe, zakłady ubezpieczeń i kontroli ruchu drogowego, ale również przez właścicieli pojazdów za pośrednictwem portalu obywatel.gov.pl.

Wydaje się że likwidacja kart pojazdu może powodować problemy – przede wszystkim ze względów organizacyjnych. Obecnie karty pojazdu są wykorzystywane jako zabezpieczenia własności pojazdu. W sytuacji ich likwidacji dojdzie do konieczności innego zabezpieczania umów kredytowych oraz leasingowych, co powodować będzie dodatkowe komplikacje dla banków i pożyczkobiorców. Środki zabezpieczenia umów pożyczek i leasingów będą przy tym bardziej pracochłonne i kosztowne, niźli ma to miejsce obecnie przy wykorzystaniu kart pojazdu. Problem ten będzie dotyczył wszystkich przedsiębiorców i osób fizycznych nabywających auto z finansowaniem w formie kredytu i biorących auto w leasing.

Obowiązek złożenia wniosku o rejestrację auta

Kolejnym kontrowersyjnym rozwiązaniem jest wprowadzenie obowiązkowego 30-dniowego terminu na złożenie przez właściciela pojazdu wniosku o rejestrację pojazdu od dnia: zakupu nowego pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. zakupu pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszczenia do obrotu pojazdu przez organ Służby Celnej (dotyczy pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej), sprowadzenia pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z innego państwa członkowskiego.

Obowiązek ten nie spodoba się na pewno dealerom i producentom samochodów, ponieważ będzie też dotyczył aut „stockowych” czyli takich które na parkingach dealerskich lub producenckich oczekują na zakup przez klienta końcowego. Z obecnej systematyki ustawy – Prawo o ruchu drogowym wynika, że rejestracja pojazdu jest jedną z przesłanek dopuszczenia pojazdu do ruchu. Tym samym rejestracja pojazdu jest zupełnie zbędna w sytuacji gdy zamiarem właściciela nie jest używanie pojazdu w ruchu drogowym. Z taką sytuacją mamy do czynienia, kiedy pojazd jest towarem handlowym i oczekuje na swojego nabywcę końcowego, który dopiero będzie używał go w ruchu drogowym. Zupełnie zbędne jest wtedy rejestrowanie pojazdu, a nawet jest ono szkodliwe z punktu widzenia biznesowego, ponieważ prowadzi do obniżenia wartości auta, które technicznie jest autem ciągle nowym, ale sam fakt zarejestrowania go powoduje obniżenie jego wartości, a tym samym uszczerbek dla jego właściciela oferującego taki pojazd do sprzedaży. Z opinii jakie wpłynęły do projektu ustawy widać, że organizacja dealerska (Związek Dealerów Samochodów) oraz organizacja reprezentująca importerów i producentów (Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego) już zaproponowały przeciwko temu rozwiązaniu.

Ułatwienia w rejestracji

Ustawa ma znieść obowiązek przedkładania do rejestracji pojazdu dowodu własności, jeśli od ostatniej rejestracji pojazdu nie nastąpiła żadna zmiana w tym zakresie. Dotyczyć miałoby być to sytuacji przerejestrowania pojazdu dokonywanego na wniosek właściciela w przypadku zmiany miejsca jego zamieszkania/siedziby. Nie jest to przypadek przeniesienia prawa własności pojazdu i niezasadne jest ponowne wymaganie dowodu własności pojazdu, który był już przedkładany wcześniej w związku z rejestracją pojazdu.

Kolejną rzeczą jest usunięcie bariery administracyjnej związanej z koniecznością rejestracji pojazdu lub czasowej rejestracji wyłącznie przez starostę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) właściciela pojazdu. Poprzez zmianę art. 73 i 74 Prawa o ruchu drogowym, projekt proponuje wprowadzenie możliwości rejestracji pojazdu także przez starostę właściwego ze względu na miejsce czasowego pobytu, jeżeli trwa on dłużej niż 6 miesięcy. Dodatkową korzyścią będzie też wprowadzenie możliwości czasowej rejestracji pojazdu również przez starostę właściwego dla miejsca zakupu lub odbioru pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dodatkowo, projekt przewiduje następujące nowe rozwiązania w przepisach:

1. Powiązanie czasowej rejestracji pojazdu w celu wywozu za granicę z czynnością wyrejestrowania pojazdu z urzędu, pod warunkiem złożenia oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń przez właściciela pojazdu odbierającego pozwolenie czasowe, że pojazd zostanie wywieziony za granicę, czyli wyeliminowanie składania oddzielnego wniosku o wyrejestrowanie pojazdu
2. Zniesienie obowiązku zwrotu pozwolenia czasowego po upływie terminu czasowej rejestracji pojazdu przy jednoczesnym utrzymaniu obowiązku zwrotu tablic rejestracyjnych po upływie okresu czasowej rejestracji pojazdu.
3. Zachowanie dotychczasowego numeru rejestracyjnego pojazdu przy jego przerejestrowaniu na wniosek właściciela pojazdu, jeżeli pojazd był zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiada odpowiednie tablice oraz możliwość odstąpienia w takim przypadku od czasowej rejestracji pojazdu z urzędu na warunkach określonych w ustawie (tzw. jedna tablica). Projekt zakłada też możliwość zawnioskowania o zachowanie tablic (tablicy) rejestracyjnych indywidualnych przez właściciela pojazdu, który go nabył, jeżeli posiada pisemną zgodę zbywcy pojazdu.
4. Możliwość czasowego wycofania samochodu osobowego z ruchu na nie dłużej niż okres od 3 do 12 miesięcy i nie częściej niż po upływie 3 lat od daty poprzedniego wycofania z ruchu – w przypadku konieczności wykonania naprawy w związku z uszkodzeniem zasadniczych elementów nośnych konstrukcji. Warunkiem dopuszczenia tego samochodu do ruchu po jego czasowym wycofaniu byłoby przedłożenie zaświadczenia o wykonaniu dodatkowego badania technicznego pojazdu.
5. Ustanowienie bazy punktów kontaktowych przedstawicieli producentów pojazdów na terytorium RP dla organów rejestrujących pojazdy w celu ułatwienia prowadzonych przez te organy postępowań w sprawie rejestracji pojazdów oraz obowiązek udostępniania tym organom przez Transportowy Dozór Techniczny określanych w procesie homologacji wzorów podpisów na wydawanych świadectwach zgodności.
6. Określenie maksymalnych stawek opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego lub jego wtórnika, pozwolenia czasowego, tablic rejestracyjnych itd. oraz zasady waloryzacji opłat administracyjnych za wydawane dokumenty i tablice rejestracyjne raz na 6 lat odpowiednio do wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
7. Powiązanie procesu produkcji dowodu rejestracyjnego z procesem rejestracji pojazdu i z danymi gromadzonymi w Centralnej Ewidencji Pojazdów poprzez zapewnienie przez producenta dowodów rejestracyjnych systemu teleinformatycznego z funkcjonalnościami spójnymi z systemem teleinformatycznym CEP.

Uszczelnienie procesu zatrzymania prawa jazdy

W tym zakresie w projekcie zawarto następujące nowe rozwiązania:

1. Ustalenie procedury postępowania organu kontroli ruchu drogowego z zatrzymanym dokumentem w rozróżnieniu na krajowe i wydane w innym państwie prawo jazdy. W przypadku dokumentu wydanego przez państwo obce, nadal konieczne będzie zatrzymanie prawa jazdy. Jeżeli chodzi o krajowe prawo jazdy, to dostosowano procedurę do zatrzymania dowodu rejestracyjnego/pozwolenia czasowego (które będzie następować przez wprowadzenie informacji o zatrzymaniu do Centralnej Ewidencji Kierowców, niezwłocznie po stwierdzeniu przesłanek z ustawy). Zamiast prawa jazdy Policja przekaże zgodnie z właściwością prokuratorowi, sądowi lub staroście informację o zatrzymaniu prawa jazdy. Wyeliminuje to sytuacje, gdy mimo istnienia przesłanek do zatrzymania, dokument nie jest zatrzymywany, ponieważ kierowca nie ma go przy sobie.
2. Wydawanie przez sąd lub prokuratora postanowienia o zwrocie (w przypadku braku przesłanek do wydania postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy) o którym zawiadamia się organ, który wydał prawo jazdy (gdy postanowienie wydaje sąd) lub który je zatrzymał (gdy postanowienie wydaje prokurator). Doręcza się je właścicielowi. Właściwy organ na tej podstawie wprowadza do CEK informację o zwrocie dokumentu, jeżeli zostało zatrzymane elektronicznie.
3. Usunięto dotychczasowe przesłanki zatrzymania dokumentu w przypadku zniszczenia, podejrzenia podrobienia, wydanego postanowienia lub decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, a także orzeczonego zakazu lub wydanej decyzji o cofnięciu uprawnienia. Dostosowano odpowiednio przepisy dotyczące pokwitowania zatrzymania prawa jazdy.
4. W sytuacji przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości środka działającego podobnie do alkoholu, w przypadku elektronicznego zatrzymania dokumentu przewiduje się przekazanie informacji o zatrzymaniu wraz z wynikiem badania. Jeżeli wynik ten nie został uzyskany w terminie 30 dni od zatrzymania dokument podlega zwrotowi – organ wprowadza do centralnej ewidencji kierowców informację o zwrocie.
5. Zmiana ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych, mająca na celu umożliwienie dostępu do danych z Rejestru Dowodów Osobistych organom kontroli ruchu drogowego celem ustalenia tożsamości na podstawie fotografii z rejestru.
6. Zmiany w art. 102 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami – czas zatrzymania prawa jazdy na podstawie decyzji Starosty będzie liczony od dnia zatrzymania – od daty fizycznego zatrzymania lub daty elektronicznego zatrzymania wprowadzonej do Centralnej Ewidencji Kierowców. Gdy nie zatrzymano dokumentu, będzie to data decyzji o zatrzymaniu.
7. Zmiana ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny – uchylenie § 3 w art. 43 – eliminacja obowiązku zwrotu prawa jazdy przez kierującego do organu, w przypadku, gdy orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów. Założono również, że zakaz będzie obowiązywał od momentu uprawomocnienia się orzeczenia.
8. Analogiczna zmiana w  ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń.

Z treścią projektu można zapoznać się tutaj.