Zgodnie z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 722 z późn. zm.) – dalej u.p.a., podmiot, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju, dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek złożony właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego.

Do powyższego pojawiają się pewne wątpliwości interpretacyjne w przypadku tymczasowej rejestracji samochodów osobowych. Stanowisko sądów, jak i organów podatkowych stanowi, iż zwrotu podatku akcyzowego od eksportowanych lub wywożonych z Polski w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodów osobowych, które zostały czasowo zarejestrowane na terytorium kraju nie ulegało zmianom. Czasowa rejestracja samochodu, dokonana w celu jego późniejszej dostawy wewnątrzwspólnotowej, nie jest rejestracją dopuszczającą samochód do użytkowania w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, a zatem nie jest pierwszą rejestracją pojazdu w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym i stąd zwrot uznaje się, że wymóg braku wcześniejszej rejestracji zostaje spełniony.

Co ważne według przepisów zwrotowi nie podlega akcyza w kwocie niższej niż minimalna kwota zwrotu. Przepisy regulują również kwestię składania wniosku. Podmiot uprawniony do złożenia wniosku o zwrot akcyzy, zobowiązany jest do posiadania i przedstawienia dokumentów potwierdzających dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu m.in. dokumenty przewozowe, celne, faktura i specyfikacja dostawy.  Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku  z dnia 03 kwietnia 2012 roku katalog ww. „Katalog tych dokumentów nie jest zamknięty, ale w każdym przypadku warunkiem uzyskania zwrotu akcyzy jest przedstawienie dowodu z dokumentów.” Jednak uznać należy, iż dotyczy to jedynie innych dokumentów handlowych związanych z dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem. Jest to na tyle istotne, iż w przypadku dealerów, niektóre urzędy wymagają „oświadczeń” pobranych od klientów, którzy zrzekają się prawa do żądania zwrotu akcyzy. Należy podkreślić, iż takie żądanie nie znajduje żadnych podstaw w obowiązujących przepisach.

Zwrot akcyzy następuje w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku wraz z oświadczeniami, a w przypadku gdy zasadność zwrotu akcyzy wymaga przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, zwrot zapłaconej akcyzy następuje w terminie 90 dni.

Przy temacie zwrotu akcyzy warto również wspomnieć o jego aspekcie podatkowym. Otóż, w przypadku, kiedy zapłacony podatek akcyzowy stanowił koszt podatkowy w działalności podatnika to w konsekwencji zwrot będzie traktowany jako przychód podatkowy, wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, kiedy to wydatek na zapłacenie akcyzy nie zostanie zaliczony do kosztów uzyskania przychodów (stanowi o tym treść art. 14 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. ustawa o PIT).

Do rozważenia pozostaje fakt, iż ustawa o podatku akcyzowym inaczej definiuje dostawę wewnątrzwspólnotową niż ustawa o podatku od towarów i usług. O ile ta ostatnia zezwala na transport towaru zarówno przez dostawcę, jak i nabywcę, to ustawa o podatku akcyzowym mówi po prostu o przemieszczeniu. Zasadniczym jest więc ustalenie kto przewozi samochód. Zgodnie z interpretacją zaprezentowaną przez NSA z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie o sygn. akt I GSK 1025/12 „Faktyczne dokonanie we własnym imieniu dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodu osobowego, od którego akcyza została zapłacona w kraju oraz udokumentowanie tego faktu stosownymi dowodami z dokumentów stanowi warunek realizacji prawa do jej zwrotu, nie zaś okoliczność w postaci naliczenia i zapłaty podatku akcyzowego”.

Dlatego na przykład zbycie pojazdu Niemcowi w salonie przy granicy, a następnie wyjazd przez niego tym autem (nawet na niemieckich tablicach rejestracyjnych), będzie stanowić krajowe nabycie. Stąd zwrot akcyzy będzie przysługiwał Niemcowi, bo to on dokonał „wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu” (tj. faktycznie sam go przemieścił), a nie dealer – sprzedawca w Polsce.
Dlatego dealerzy, żeby móc skutecznie dochodzić zwrotu podatku powinni sami dokonywać dostawy samochodów osobowych wywożąc je na lawetach, bez tablic i bez wydawania ich klientom na terytorium RP. Podsumowując, jeśli dealer dokonuje wydania samochodu klientowi w kraju, a tym samym nie przemieszcza go do innego państwa członkowskiego UE, to nie dokonuje dostawy wewnątrzwspólnotowej w rozumieniu ustawy akcyzowej.

Autorem tekstu jest radca prawny Katarzyna Turcza z TURCZA Kancelaria Radców Prawnych

W toku swojej praktyki zawodowej brała udział w wielu złożonych projektach mających za przedmiot opracowanie strategii prawno – biznesowej sprzedaży różnych produktów dla klientów profesjonalnych, w tym e – commerce. Tworzyła złożoną dokumentację handlową, ukierunkowaną na ochronę praw przedsiębiorców tak polskich jak i zagranicznych, odpowiadającą przy tym standardom konsumenckim. Poza doświadczeniem w projektowaniu, badaniu (due diligence) oraz opiniowaniu kontraktów handlowych, w tym między innymi w branży motoryzacyjnej, posiada praktykę w zaawansowanych sposobach dochodzenia należności, w tym obejmujących wielopoziomową skargę pauliańską, na wszystkich etapach procesu cywilnego.